Showing posts with label Film Music. Show all posts
Showing posts with label Film Music. Show all posts

Wednesday 28 April 2021

Playing with Camera: 'Music Films' from Bach to Bob Dylan (2021)

من هم مثل خیلی‌ از فرزندان عصر سینما و تلویزیون، بخش عمده‌ای از تاریخ موسیقی را از طریق تصاویر متحرک و با دیدن نوازندگان و موسیقی‌دانان و خوانندگان در فیلم‌های داستانی و مستند کشف کرده‌ام. بین آواز و ساززدن لویی آرمسترانگ به‌عنوان قطعات ضبط‌شدۀ موسیقی با تصویر ثبت‌شدۀ او در فیلم‌ها، با آن عرق روی پیشانی و چشمان درشت‌شده و زخم روی لبش که حاصل دهه‌ها دمیدن در ترومپت‌ بود، ارتباطی حیاتی وجود داشت. این نه‌فقط برای دیدن کشمکش فیزیکی یک موزیسین با خودش و بدنش و سازش در حین اجرا، بلکه برای دیدن روابط او با بقیۀ موزیسین‌ها بود و اینکه آرمسترانگ چطور فضای پیراموش را می‌بلعد، چطور به طبّال گروه با شوق نگاه می‌کند و نخ می‌دهد یا چه شوخی‌هایی در گوش جک تیگاردن زمزمه می‌کند که ما هرگز نمی‌شنویم. شنیدن کی بود مانند دیدن؟

شاهکارهای مستند دربارۀ موسیقی، مانند جاز در ظهری تابستانی، پشت‌سر را نگاه نکن و مونتری پاپ، هم به درک من از انواع مختلف موسیقی که در آن‌ها شنیده می‌شد (جاز، راک‌اندرول، گاسپل، فولک، راک، موسیقی سنتی هندی) کمک کرده‌اند و هم اطلاعات بی‌اندازه مهمی در خود داشته‌اند دربارۀ ارتباط موسیقی با جوامع و دوره‌های فرهنگی که این آثار موسیقی از آن‌ها برآمدند. هدف این کتاب مطالعۀ هر دو جریان و نقش سینما در ترجمۀ آن به تصویر و چگونگی بازنمایی موسیقی است.

این کتاب حاصل دو دهه نوشتن دربارۀ سینمای موسیقی است و رویکردی تجدیدنظرطلبانه دارد، هم تجدیدنظر در موضوع در مقایسه با آثار مکتوب دیگر و هم تجدیدنظرِ خود این نویسنده در دریافتش از موسیقی که این آخری باعث شد بخش عمده‌ای از نوشته‌ها و دیدگاه‌هایی را که در اوایل کار دربارۀ موسیقی داشتم، دور بریزم و آن‌ها را در طرحی تازه بیان کنم.

Monday 1 June 2015

Cinema at 33 1/3 RPM


Ten jazz takes on film music that prove the interconnectedness of the two art forms.
Read/listen here.

Jazz music has long expressed its capacity to borrow from various, sometimes contradictory sources in order to create something which in every sense transcends the original elements. Since the earliest days of jazz as a musical form, it has been inspired by military and funeral marches; has stylishly interpreted popular songs; and even brought the classical intricacies of Wagner into the domain of swinging brasses and reeds. This multiculturalism and eclecticism of jazz likens it to cinema which, in turn, has transformed pop culture motifs into something close to the sublime and mixed ‘high’ and ‘low’ artistic gestures to remarkable effect.

In the history of jazz, the evolution from ragtime or traditional tunes, to discovering the treasure trove of Broadway songs was fast and smooth. The latter influence was shared by cinema, as the history of film production quickly marched on. The emergence of ‘talkies’ in the United States meant rediscovering Broadway, its stars and directors and above all its musicals and their songs. In the 1930s, jazz became the incontestable rival of cinema in extracting tunes from the American theatre and transforming them into immortal standards. Both arts, film and jazz, used popular songs as a structuring framework, around which band leaders, musicians, directors and choreographers could develop more sophisticated and daring ideas.

Just as the emergence of television began to make itself felt at picture houses across the States, where declining attendance figures reflected a shift in the culture, jazz experienced a similar deadlock which contributed to the decline of the big bands. The effects of the war for returning Americans, and the new possibilities for enjoying entertainment in the home gave rise to very different strategies of survival: The film studios began to produce more sumptuous, glossy and costlier motion pictures to overshadow television, while jazz bands were downsized, becoming more intimate – or “indie”, if you like. Instead of big bands, modest outfits of three to six musicians was jazz’s answer to the times. In this respect, one might find the origins of John Cassavetes and 1960s independent cinema not only in Hollywood, but in Coleman Hawkins Quartet.

Cinema, for a very short time, managed to beat the odds with the help of Cinemascope, stereophonic sound, majestic scores and other gimmicks which expanded the affective potential of the big screen. After the invention and popularity of 331/3 rpm discs, releasing film music on LPs became a good source of income too. This market blossomed in the 1960s; in some cases, it was not only music but dialogue from the films that were presented on record (Who's Afraid of Virginia Woolf? and Romeo and Juliette). Jazz labels took note, and saw no reason to deprive themselves of such guaranteed success. Soon the themes from films were added to an expanding repertoire. Bringing film music to jazz wasn’t only a trend in keeping with the change in the public’s taste, but also a challenge for the musicians’ creativity in harmonic innovations and free improvisation – the way it had started two decades before, with Broadway songs.

The ten jazz takes on film music that I have selected here, rather than being a case of one art form riding the coattails of the other, prove the interconnectedness of the two and a motivating force that they both passionately share: creating images.

Tuesday 16 December 2014

Swing in Darkness: Interviewing Ekkehard Wölk


This interview with silent film accompanist and jazz piano master Ekkehard Wölk was originally published on Film International. The Farsi version appeared on Film Monthly and the online publication, on Silent Era where it is has been accessible for the last 4 years.

Ekkehard Wölk is a German pianist, arranger, composer, and accompanist for silent films. His style consists of a personal interpretation of classical music from a jazz improviser's view. He has composed music scores for several German silent films, two of which, Secrets of a Soul (G.W. Pabst, 1926) and The Finances of the Grand Duke (F. W. Murnau, 1924), are currently available on DVD (released by Kino International).

Wölk was born on 14 June 1967 in Schleswig, Germany, and began his piano training at the age of seven in the classical tradition of Leschetitzky and his famous adepts Artur Schnabel and Edwin Fischer. After graduating from high school, in 1987, he studied historical and systematic musicology at the University of Hamburg and continued his scholarship at the Humboldt University in Berlin.

From 1988 Wölk studied classical piano at the conservatories in Hamburg and Lubeck, graduating in 1994 as a concert pianist and music pedagogue. Ekkehard wrote his first jazz compositions at the age of twenty-two, and at first, his primary jazz influence was Bill Evans, but he later also studied Bud Powell, McCoy Tyner, Thelonious Monk, Ahmad Jamal, Art Tatum, and specifically Fred Hersch who, many years later, became his master teacher in New York City.

In 1995, Wölk moved to Berlin and worked as a composer and bandleader, developing creative projects mostly in the jazz field. He has worked as a jazz and classical teacher, as an arranger, and as a flexible accompanist for many jazz singers, as well as in the classical and musical show genres. He has also worked in theatre as an accompanist, notably, for the Brecht Theatre Berliner Ensemble.

Wednesday 3 July 2013

Miles Ahead

آسانسور، جاز و شبي زمستاني
يك آمريكايي (با يك ترومپت) در پاريس
احسان خوش‌بخت

قبل از هرچيز، قبل از لويي مال و حتي قبل از ژن مورو، مايلز ديويس است كه آسانسور به سوي سكوي اعدام را راه مي‌اندازد، يا در واقع آن را، و زمان را، براي موريس رونه و ما متوقف مي‌كند. اولين نُت مايلز روي تاريكي پرده سينما شنيده مي‌شود و بعد نماي آيريسي مثل فيلم‌هاي صامت از چشم‌هاي ژان مورو به كلوزآپي از او در كيوسك تلفن باز مي‌شود. اما حتي بازترين نماي اين عنوان‌بندي هم نشاني از حصر و تنهايي دارد. دريغ از ديده شدنِ حتي گوشي تلفن؛ همه چيز در جهت خيره‌شدن و ستودن مورو سامان يافته. تكرارِ je t'aime كه از هر دو سو گفته مي‌شود مثل نت‌هاي مكمل موسيقي فيلم، سازي مضاعف، عمل مي‌كند. اين آغاز نسخۀ اسپانياييِ آسانسور است كه از نسخۀ اصلي زودتر موسيقي را آغاز مي‌كند (در نسخۀ اصلي، موسيقي بعد از باز شدن نما و كات به موريس رنه مي‌آيد). موسيقي ترومپت‌نواز، آهنگساز و رهبر اركستر سياه‌پوست آمريكايي، مايلز ديويس (1991-1926) ، براي اين فيلم اثري است رمزآميز، محزون، شاعرانه و تكرار نشده در تاريخِ سينما. 

Monday 6 May 2013

CinemaEma Soundtrack Mix#1

آن‌چه خواهيد شنيد بخش اول از پروژه‌اي تازه است براي سايت سينماي ما كه هدفش ارائه «ميكس»‌هاي مختلف از موسيقي فيلم در تاريخ سينماست. هدفم اين است كه تا جاي ممكن تنوع در ژانرهاي موسيقي و كشورها و سينماهايي كه از آن‌ها كارهايي را انتخاب مي‌كنم حفظ شود. به عنوان مثال در اين قسمت از فرانسه، آمريكا، چك و ايتاليا موسيقي فيلم‌هايي را خواهيد شنيد كه بين سال‌هاي 1937 تا 2012 ضبط شده‌اند و تنوعي دارند به گستردگي فاصلۀ بين موسيقي فانكي جي جي جانسن در خيابان 110 تا كارهاي كلاسيك برنارد هرمن.

Tuesday 5 February 2013

Jazz In High Heels



To avoid any misunderstanding, this post is going to be about film music, but I would like to start the story from an "improper" point which is charged with some risque themes - this point is a shot.

The shot below, from the opening credit of Satan In High Heels (1962) takes us to one of the hilarious moments of the fetishist cinema, of course, if one doesn't consider the whole film-loving affair as a fetishist obsession. What this credit-shot suggests, no matter how ridiculous, is truly justified in the film which follows: In Satan In High Heels the role of furs, leathers and lingerie which suppose to cover the voluptuous strip dancers is more significant than the work of actors or the direction. 

Wednesday 13 July 2011

25 Best Jazz Film Scores Of All Times


25 موسيقي متن جاز برگزيدۀ تاريخ سينما

توضيح درباره فهرست: در اين فهرست فقط به موسيقي اریژینال تصنیف شده (و بعضاً تنظیم شده) برای فيلم مي‌پردازيم و مثلاً حضور موزيسين‌هاي جاز روي پرده براي اجراي يك يا چند قطعه – هر چقدر هم نام‌ها قابل اعتنا باشند – باعث نمي‌شود تا آن را در فهرست «موسيقي‌هاي تصنيفي» بياوريم. فيلم‌هاي كوتاه و مستند هم از اين فهرست كنار گذاشته شده‌اند، به خصوص مستندها كه تعداد زيادي از بهترين‌هاي موسيقي جاز روي پرده در آن‌ها شنيده مي‌شود و در هر رقابتی می‌توانند به راحتي از فيلم‌هاي داستاني سبقت بگیرند. رأی گیری‌هایی که تاکنون برای انتخاب بهترین موسیقی‌های تصنیفی تاریخ سینما برگزار شده‌اند، به شکلی غیرمنصفانه نسبت به موسیقی جاز بی‌اعتنا مانده اند. در فهرست 25 موسيقي فيلم برگزيده انييستتوي فيلم آمريكا فقط اتوبوسي به نام هوس وجود دارد، يعني سهم موسيقي جاز در تاريخ سينماي آمريكا، از نگاه ميراث‌داران بي‌سليقه آن، فقط چهار درصد است! در انتخاب صدتايي مجله تايم كه توسط ريچارد شيكل و ريچارد كورليس انجام شده اين سهم بيشتر مي‌شود، اما هم‌چنان گرايش بيشتري به موسيقي‌هاي استاندارد هاليوودي دارد كه رنگ و بويي از موسيقي جاز در سازبندي آن‌ها ديده شود. و حالا این 25 موسیقی متن جاز برگزیده تاریخ سینما، به انتخاب من و به ترتيب سال نمايش:

 

آوازي متولد مي‌شود (هوارد هاكس، 1947) اميل نیومن، هوگو فريدهوفر
مرد بازوطلايي (اتو پره‌مينجر، 1955)  المر برنستين
بلوز پيت كِلي (جك وب، 1955) ري هيندورف
داستان بني گودمن (ولنتاين ديويس، 1955) بني گودمن و هنري منچيني
بوي خوش موفقيت (الکساندر مکندریک، 1957)  المر برنستاین
نشاني از شر (اورسن ولز، 1958)  هنري منچيني
مي‌خواهم زنده بمانم (رابرت وايز، 1958)  جاني مندل
آسانسور به سوي سكوي اعدام (لويي مال، 1958) مايلز ديويس
سایه‌ها (جان کاساوتیس، 1958)  چارلز مینگوس، شفیع هادی
پنج پني (ملويل شِيو‌ِل‌سون، 1959) ليت استيونس
تشريح يك جنايت (اتو پره‌مينجر، 1959)  دوك الينگتون
روابط خطرناكِ 1960 (رژه واديم، 1959)  جك ماري، تلانيوس مانك، آرت بليكي
عليه فردا (رابرت وايز، 1959)  جان لوييس
از نفس افتاده (ژان لوک گدار، 1959)  مارسیال سولال
تمام طول شب (بازيل ديردن، 1962)  فيليپ گرين
چاقو در آب (رومن پولانسكي، 1962)  كريستف كومِدا
ميكي وان (آرتور پن، 1965)  ادي ساوتِر، استن گِتز
آلفي (لوييس گيلبرت، 1965)  ساني راولينز
در كمال خونسردي (ريچارد بروكس، 1967)  كوئينسي جونز
دایره سرخ (ژان پیر ملویل، 1970)  اریک دمارسان
آخرين تانگو در پاريس (برناردو برتولوچي، 1972)  گاتو باربيري
Farewell, My Lovely (ديك ريچاردز، 1975)  ديويد شايـِر
راننده تاكسي (مارتين اسكورسيزي، 1976)  برنارد هِرمان
حوالي نيمه شب (برتران تاورنيه، 1986)  هربي هنكاك
بـِرد (كلينت ايستوود، 1988)  لني نيهاوس


Best Film Jazz Scores#25

بهترين موسيقي هاي متن جاز تاريخ سينما، بخش بيست و پنجم و آخر


آسانسور به سوي سكوي اعدام (لويي مال، 1958) مايلز ديويس
كاري رمزآميز و محزون، شاعرانه و دست نيافتني. كوئينتت مايلز ديويس بدون يك خط نت يا هيچ طرح از پيش آماده‌اي مقابل پرده‌اي كه فيلم را براي آن‌ها در استوديو به نمايش مي‌گذاشت، فقط در طول يك روز (4 دسامبر 1957) موسيقي فيلم را بداهه اجرا كردند، درست مثل اجراهاي شبانه در كافه، كه هيچ دو شبي مثل هم از كار در نمي‌آيد. اين شاهكار مايلز امروز به طور كامل روي سي‌دي منتشر شده و مي‌توان هر 26 قطعه تصنيف شده مايلز را در آن شنيد. وقتي قطعۀ «شب در شانزه‌ليزه» سرمي‌رسد، تقريباً انگار زمان متوقف شده است، مثل مردي كه صبح آسانسور او را مستقيماً به سوي سكوي اعدام خواهد برد. دو نوازنده بي‌نظير ديگر در اين جا بارني ويلن (ساكسفون) و رنه ارتروژه (پيانو) هستند كه هركدامشان براي فيلم‌هاي فرانسوي مهمي موسيقي تصنيف كرده‌اند. آسانسور نشان مي‌دهد كه فيلم سياه و سفيد شهري و موسيقي جاز تا چه حد به هم نزديكند و در انتها فقط افسوس باقي مي‌ماند كه دوئِت سينما و جاز بيشتر از اين ادامه پيدا نكرد.

به قطعه «شب درشانزليزه» از موسيقي فيلم گوش كنيد




مايلز ديويس در مقابل پرده نمايش فيلم و در حال بداهه نوازي + مصاحبه با لويي مال

Best Film Jazz Scores#24

بهترين موسيقي هاي متن جاز تاريخ سينما، بخش بيست و چهارم


عليه فردا (رابرت وايز، 1959)  جان لوييس

داستان سرقت بانک توسط عده‌ای آدم ناجور و به آخرخط رسیده که مطالعه‌ای در تعصب نژادی و تنهایی سفید و سیاه در سیستمی است که هر دو را برده‌وار به کار می‌گیرد. با دیدن این فیلم‌نوآر روانکاوانۀ رابرت وایز، تجدیدنظر در احوال او، که صرفاً با برچسب «صنعتگر توانا»، و نه «هنرمند»، شناخته شده ضروری می‌شود و او نشان مي‌دهد كه شایستگی هر دو عنوان را دارد. ناجورها نمونه‌ای زیبا از تمرکز موسیقی بر پیانو و ویبرافون، به جای سازهای بادی، است. لوییس برای معرفی شخصیت هری بلافونته از ویبرافون و برای رابرت رایان از پیانو استفاده می‌کند. البته سازهای بادی نیز با تنوع تمام در فیلم به کار رفته‌اند و با نت‌های زیر و صدای جیغ مانندشان به خلق فضای تهدیدآمیز شهر کمک کرده‌اند. حتي فرنچ هورن (نوعی ساز بادی بسیار نادر در ترکیب بندی موسیقی جاز) با صدای بم و خفه‌اش صورت دیگری از شهر را به نمایش می‌گذارد. پیانویی که در فیلم می‌شنوید، به جز بخشی که اجرای خود جان لوییس است، باقی توسط بیل اِوَنز نواخته شده. نوازندگان سازهای دیگر مربوط به گروه مدرن جَز کوارتت‌اند که یکی از گروه‌های پیشگام ترکیب جاز با موسیقی مجلسی محسوب مي‌شد و تم اصلي اين فيلم را به عنوان بخشي ثابت از رپرتوآرشان بارها در كنسرت‌ها اجرا كرده‌اند. موسيقي اين فيلم جايي در بالاي فهرست بهترين‌هاي تاريخ سينما قرار دارد، هم به خاطر ارزش‌هاي خودش و هم به خاطر تأثير ژرفي كه بر موسيقي فيلم‌هاي جنايي در تمام جهان، به‌خصوص فرانسه و فيلم‌هاي ژان پير ملويل، گذاشت. لوييس با اين فيلم ويبرافون را به عنوان ساز رسمي سينماي جنايي مدرن تثبيت كرد.

به قطعۀ «عليه فردا»، يكي از چند تصنيف جان لوييس براي فيلم گوش كنيد



Monday 11 July 2011

Best Film Jazz Scores#23

بهترين موسيقي هاي متن جاز تاريخ سينما، بخش بيست و سوم


آلفي (لوييس گيلبرت، 1965)  ساني راولينز

آلفی فیلم فوق‌العاده‌ای نیست، اما با نوآوری‌های متعدد در روایت (بیشتر فیلم مایکل کین رو به دوربین حرف می‌زند)، بازی‌ها و فیلم‌برداری درجه یک و مهم‌تر از همه موسيقي يكي از غول‌هاي ساكسفون تنور، ساني راولينز، حتی روی بیننده امروزی هم تأثیر خواهد گذاشت. موسيقي راولينز، كه با همراهي بعضي از بهترين موزيسن‌هاي جاز بريتانيايي، تابي هِيز و رانی اسکات ضبط شده، بعدي تازه به فيلم داده است. با آن که فیلم در استفاده از موسیقی خسّت به خرج داده و هیچ قطعه‌ای را کامل استفاده نکرده، اما راولینز این فیلم را مثل پیاده روی زیر باران، با کسی که دوستش داری، به تجربه‌ای فراموش نشدنی بدل کرده است. در فیلم چند سولوی پیانوی زیبا از استن تریسی خواهید شنید و اوست که در سه روز ضبط موسیقی این فیلم در انگلستان، براي تصنیف تم‌های اصلی به راولینز کمک کرده است. ما «تم آلفي» را در فيلم مجموعاً بيشتر از دو سه دقيقه نمي‌شنويم، اما اجراي اصلي و كامل راولينز (پايين) در آلبوم موسيقي متن فيلم نزديك به ده دقيقه طول مي‌كشد و نمي‌توان نام ديگري جز شاهكار روي آن گذاشت.
به تم «آلفي» با اجراي ساني راولينز گوش كنيد